Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Avrupa Birliği'nin Geleceğine Dair Önemli Konuşması (Nisan 2024)

 

Giriş

2027 yılı Mayıs ayına kadar ikinci döneminde Fransa Cumhurbaşkanı olarak görev yapmaya devam edecek olan genç ve liberal siyasetçi Emmanuel Macron, Beşinci Cumhuriyet dönemi Fransa tarihindeki en Avrupa Birliği (AB) yanlısı lider (Cumhurbaşkanı) olarak dikkat çekmekte ve zaman zaman AB'nin daha da bütünleşmesi gerektiği yönünde sert ve dikkat çeken çıkışlar yapmaktadır. Macron, zaman zaman yaptığı uzun ve önemli konuşmalardan birini, 25 Nisan 2024 tarihinde Paris Sorbonne Üniversitesi'nde  gerçekleştirmiş ve "Discours sur l'Europe" (Avrupa Üzerine Söylev) başlıklı 108 dakikalık bu uzun konuşmasında, ağırlığı, AB'nin geleceğine dair oluşan yeni risklere ayırmıştır. Bu yazıda, Macron'un bu tarihi konuşması özetlenecektir.

Macron'un Konuşmasından Satırbaşları

Arkasında "Europe: Plus Unie, Plus Souveraine, Plus Démocratique" (Avrupa: Daha Bütünleşmiş, Daha Egemen, Daha Demokratik) yazılı dev ekranın önünde yaptığı konuşmasının hemen başında Fransa'nın geleceğinin Avrupa'nın geleceğinden bağımsız/ayrı değerlendirilemeyeceğini belirten Emmanuel Macron, öncelikle 21. yüzyılda Avrupa ülkelerinin ancak bir arada oldukları zaman diğer büyük ve küresel güçlerle rekabet edebileceklerini vurgulamaktadır. Avrupa'da korunmaya ve geliştirilmeye çalışılan demokratik ve liberal değerlerle birlikte Avrupa'nın bağımsızlığının önemine de vurgu yapan Macron, bugüne kadar bazı konularda başarılı, bazı konularda ise başarısız olduklarını vurgularken, Brexit'in AB için ciddi bir meydan okuma olduğunu da sözlerine eklemektedir. Brexit sonrasında COVID-19 (koronavirüs) pandemisi ve Ukrayna-Rusya Savaşı gibi başka zorluklarla yüzleştiklerini belirten Fransa Cumhurbaşkanı, buna karşın günümüzde hiçbir Avrupalı liderin AB'den veya avro bölgesinden çıkmak istemediğinin altını çizmektedir.

Macron, daha sonra son yıllarda Avrupa adına başardıklarını sıralamaktadır. Genç Fransa Cumhurbaşkanı, sözü önce pandemi döneminde uyguladıkları finansal birlik politikasına getirmektedir. Bu konudaki çabalarının yeterince işlenmediğini belirten Macron, pandeminin başlamasının ardından Fransa-Almanya ekseninde birlikte ve uyumlu hareket ederek AB'nin geleceği adına büyük bir iş başardıklarını ima etmektedir. İkinci önemli başarıları olarak pandemi döneminde aşı geliştirilmesi ve tüm Avrupa'ya dağıtılmasını belirten Macron, bu sayede Avrupa dayanışmasını sağlayarak bu zorlu dönemi atlattıklarını ifade etmektedir. Üçüncü önemli icraatları olarak son yıllarda AB'nin teknolojik özerkliğini sağlamalarını işaret eden Macron, bu sayede diğer ülkelere bağımlılıklarının azaldığını belirtmektedir. Bu konularda yine Fransa-Almanya uyumu sayesinde başarılar kazandıklarını ifade eden Fransa Cumhurbaşkanı, Rusya'nın Ukrayna'daki agresyonu karşısında ilk günden başlayarak AB'nin stratejik özerkliğini sağlamaya yönelik politikalar geliştirdiklerini kaydetmekte ve özellikle yarı-iletkenler konusuna vurgu yapmaktadır. Dördüncü önemli başarıları olarak Avrupa'nın başarısız olduğu alanlarda planlama yapmalarını belirten Macron, özellikle yeşil enerji (Green Deal) politikasında yaptıkları aşamayı ve Avrupa çapında geliştirdikleri uyumlu politikalar övmektedir. Beşinci olarak Avrupa'nın son yıllarda sınırlarına sahip çıkmaya başlaması konusuna odaklanan Emmanuel Macron, özellikle kayıtdışı göç konusunda önemli girişimler ve anlaşmalar yaptıklarını hatırlatmaktadır. Altıncı olarak, Avrupa'nın Moldova ve Ukrayna'daki azalan etkisine karşın Balkanlar'daki politikalarını işaret eden Macron, ayrıca kendi başlattığı Avrupa Siyasi Topluluğu girişimini de başarılı icraatlarına bir örnek olarak vermektedir. Macron, bu sayede Avrupa'da kıta bütünlüğünde iş birliği politikaları geliştirebildiklerini ifade etmektedir.

Bu başarılarının ardından başarısız oldukları konulara geçen Macron, bu bağlamda yakın geçmişte yaptığı "NATO'nun beyin ölümü" açıklamasına benzer şoke eden bir ifade kullanmakta ve "Avrupa'nın günümüzde ölümlü olduğunu" ("Notre Europe est aujourd'hui mortelle" ifadesiyle) ve ölebileceğini/dağılabileceğini söylemektedir. Bu konuda yapacakları seçimin kritik olacağını belirten Macron, Avrupa'nın girişimcilik ve inovasyonda öncü ve rekabet edebilir olabilmesi hemen harekete geçmeleri gerektiğini kaydetmektedir. Avrupa'nın liberal demokratik değerlerinin günümüzde tehdit altında olduğunu iddia eden Fransız lider, ABD-Çin rekabeti ve Rusya ve İran gibi bölgesel güçler nedeniyle Avrupa'nın çevrelendiğini ve savunma bütçelerini iki katına çıkarmalarına karşın henüz bu konuda gidecek daha uzun yolları olduğunu ifade etmektedir. Macron, bu bağlamda yine önemli bir ifade kullanmakta ve Avrupa'nın geçmişte savunmasını ABD'ye delege ettiği, enerjisini Rusya'dan aldığı ve tüketim metalarını Çin'de ürettiği dönemin artık kapandığını söylemektedir. Macron, bu konuda kapsamlı politikalar geliştirdiklerini, ancak henüz tam anlamıyla sonuç alamadıklarını vurgulamaktadır. Bu konuda kuralların/şartların değiştiğini de ifade eden Macron, örneğin İran'ın nükleer bir güce dönüşmesinin dengeleri değiştireceğini ifade etmektedir. Bir diğer eksiklik olarak Avrupa'nın üretim ve ekonomik büyüme konusunda ABD'den geride kalmasını vurgulayan Macron, bu konuda da yine aynı ifadeyi kullanmakta ve "oyunun kurallarının/şartların değiştiğini" söylemektedir. Fransa'nın sosyal devlet özelliklerini de öven Fransa Cumhurbaşkanı, Avrupa'nın geleceğinde fakirleşme riski olabileceğini işaret ederek, daha çok üretmek gerektiğini belirtmektedir. Bir diğer önemli sorun olarak Avrupa'nın demokrasi ve insan hakları gibi değerlerinin de son dönemde aşındığını belirten Macron, haksız argümanlarla eleştirilen Avrupa değerlerinin önemine vurgu yapmaktadır. Daha sonra Avrupa'nın güvenliği konusundaki risklere değinen Macron, en önemli tehdidin Ukrayna'daki savaş olduğunu söylemektedir. Avrupa'nın güvenliği için Rusya'nın bu savaşı kazanmaması gerektiğinin altını çizen Macron, bu nedenle Rusya'ya yönelik yaptırımlara ve Ukrayna'ya yardıma devam ettiklerini belirtmektedir. Macron, bu bağlamda Avrupa'nın kendisine özgü ve başkalarına bağımlı olmayan bir savunma konsepti ve gücü olması gerektiğini ısrarla vurgulamaktadır. Macron, bu konuda güçlü bir ordusu olan Fransa'nın her türlü çabaya yardımcı olacağını da sözlerine eklemektedir. Bu kapsamda, Fransız Cumhurbaşkanı, kendisinin önerdiği/başlattığı ve başarılı olduğunu vurguladığı Avrupa Müdahale İnisiyatifi (EI2) girişimini de hatırlatmaktadır. Yine bu bağlamda Macron'un öne çıkardığı bir diğer öneri ise gelecek askeri kadroları uyumlu yetiştirmek için Avrupa Askeri Akademisi'nin kurulmasıdır. Macron, Avrupa'nın siber savunma ve siber güvenlik konularında da ortaklaşa hareket etmesi gerektiğine vurgu yapmaktadır. Macron, Avrupa'nın güvenliği konusunda Birleşik Krallık'ı da önemli bir ortak olarak öne çıkarmakta/övmekte ve bu şekilde başka devletleri de (örneğin Türkiye olabilir) Avrupa'nın güvenliği konusunda çeşitli anlaşmalar ve angajmanlarla değerlendirmeleri gerektiğini söylemektedir. Fransa Cumhurbaşkanı, savunma girişimlerinin başarılı olabilmesi için savunma endüstrisinin de güçlü olmasını gerektiğini sözlerine eklemekte ve onlarca yıldır yapılmayanları son dönemde yapmaya çalıştıklarını ima etmektedir. Bu bağlamda, Macron, yine slogan olabilecek bir ifadeyle görüşlerini toparlamakta ve "daha hızlı, daha çok ve daha Avrupa'da üretmeleri gerektiğini" (bilhassa savunma sektörü bağlamında) söylemektedir. Macron, Fransız savunma sanayisinin başarısı olarak Yunanistan'a satılan Rafale jetlerinden bahsetmektedir. Savunma sanayisi konusunda Avrupa ülkelerinin bölünmüş ve dağınık durumlarını eleştiren Macron, bu konuda da daha fazla entegrasyon ve iş birliği görüşünü savunmaktadır. Fransa Cumhurbaşkanı, bunları başarabilmek için Avrupa'nın uyumlu bir dış politikaya ihtiyacı olduğunu da söylemekte ve daha önce de belirttiği gibi "AB'nin ABD'nin vassalı (uydusu) olmayacağı"nın altını çizmektedir. Macron, bu bağlamda dünyadaki tüm kıta/bölgelerde etkili olmaları gerektiğini de ısrarla vurgulamakta ve kutuplaşma yerine dengeli yaklaşımları öne çıkarmaktadır. Macron, göç konusuna da bu bölümde yine değinmekte ve bu konuda Avrupa ülkelerinin daha uyumlu hareket etmeleri gerektiğini ifade etmektedir. Bu bağlamda, Macron, terörizm, organize suç ve uyuşturucu kaçakçılığı gibi diğer tehlikeleri de vurgulamakta ve tüm bu konularda Avrupa iş birliğine ihtiyaç duyulduğunu söylemektedir. 

Değerlendirme

İlk olarak, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un 25 Nisan 2024 tarihli Sorbonne konuşması, Fransa ve AB tarihi açısından önemli bir dönüm noktası kabul edilebilecek bazı önemli öneri ve saptamaları içermektedir. Öncelikle, Macron'un bu konuşmasında yalnızca Fransa Cumhurbaşkanı gibi değil, adeta Avrupa Birliği'nin lideri gibi konuştuğu ve hareket ettiğini tespit etmek gerekir ki, bu da AB'nin geleceğine adına -Fransa'daki ayrılıkçı/milliyetçi akımların gücü de düşünüldüğünde- önemli bir kazanımdır. 

İkinci olarak, Fransa Cumhurbaşkanı'nın AB'nin mevcut sorunlarını kabul ederken bunlara karşı gösterdiği tavır ve önerdiği mücadele metodolojisi önemlidir. Bu tavır, içe kapanmacı veya ABD ile iş birliğini öne çıkaran bir yaklaşım değil, tam tersine daha fazla iş birliği, entegrasyon ve Avrupa bazında kurumsallaşmaya dayalıdır. Bu anlamda, Macron, iyi bir Avrupacı olmaya devam etmekte ve Fransa'yı da bu konuda Almanya ile birlikte lider ülke olarak davranmaya teşvik etmektedir. 

Üçüncü olarak, Fransa Cumhurbaşkanı, dinleyenleri şok etmek ve ilgilerini de çekmek için "AB'nin ölümlü olduğu ve ölebileceği" şeklinde bir ifade kullanarak, risklerin boyutuna dikkat çekmekte ve sorunları ciddiye almaları gerektiğini vurgulamaktadır. Bu, bir anlamda Avrupalı siyasal elitlere, iş çevrelerine ve tabii ki halklara yapılmış bir ön uyarıdır. Eğer sorumlu davranılmaz ise, AB'nin geleceği, milliyetçilik ve otoriterlik ekseninde çok daha olumsuz bir şekilde seyredebilir.  

Dördüncü olarak, Fransa Cumhurbaşkanı, konuşmasında güvenlik ve askeri meselelere büyük yer vermiş ve bu konuda AB'nin zaafiyetini kabul ederek, daha fazla "stratejik özerklik" için daha fazla çaba olması gerektiğini vurgulamıştır. Bu bağlamda, Macron, Avrupa'nın güvenliği için oluşturulan mekanizmalar ve özellikle entegre Avrupa savunma sanayisinin oluşturulması gibi ilginç ve somut bazı önerilerde bulunmuştur. Bu öneriler, önerileri yapan kişinin Fransa Cumhurbaşkanı olduğu da dikkate alınırsa, ilerleyen yıllarda hayata geçirilebilir. 

Beşinci olarak, Macron, yakın zamana kadar Rusya'ya karşı kullandığı sert dili bu konuşmasında kısmen yumuşatmış ve Rusya'nın Ukrayna politikasına şiddetle karşı çıksa ve Ukrayna'ya desteğini yinelese de, bu ülkeyi tamamen karşısına almak istemediklerini hissettirircesine, "Rus işgali" yerine "Rusya'nın agresyonu/saldırganlığı" ifadesini kullanmıştır. Şu bir gerçektir ki, Rusya, Avrupa'nın komşusudur ve bu ülkeyle ilişkiler bir şekilde sürdürülecektir. Bu anlamda, Macron, Ukrayna'da savaşın bitmesi durumunda Rusya ile ilişkilerin yumuşatılması konusunda da bence kapıyı açık bırakmıştır. 

Altıncı olarak, Emmanuel Macron, Avrupa'nın liberal demokratik değerlere dayalı olarak gelişmesi gerektiği konusunda kesin kararlılığını ortaya koymuş ve bu değerlerden asla taviz verilmemesi gerektiğini açıkça belirtmiştir. Bu bağlamda, Macron, dış politika ve ekonomide diğer rejimlerle iş birliği yapılsa da, değerler bağlamında kararlı olunması gerektiğini ima etmiştir. 

Kapak fotoğrafı: https://www.politico.eu/article/emmanuel-macron-europe-china-competition-protectionism-geopolitics/

Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

Une analyse des élections locales turques de 2024

Introduction

Les élections locales de 2024 en Turquie ont suscité l'optimisme à l'intérieur et à l'extérieur du pays quant à l'avenir de la démocratie turque. En effet, le principal parti d'opposition, le Parti républicain du peuple (CHP), le partti pro-laïque, avec son nouveau et jeune leader Özgür Özel, a réalisé une performance exceptionnellement bonne et inattendue en obtenant près de 38 % du total des voix et en devenant le premier parti du pays. En outre, le CHP a remporté les municipalités de 14 villes métropolitaines, dont les centres les plus peuplés et industrialisés tels qu'Istanbul, Ankara, Izmir, Bursa, Antalya etc. et 21 autres villes anatoliennes, devenant ainsi le premier parti en termes de nombre de municipalités. Après 22 ans de règne de l'AKP (Parti de la justice et du développement), un parti islamoconservateur, les résultats de l'élection ont prouvé que la démocratie turque survit malgré de graves problèmes et que le peuple turc fait des choix rationnels lors des scrutins.

Analyser les élections locales turques de 2024 à la lumière des concepts clés de la science politique

Les élections locales turques de 2024 sont également précieuses pour les études de sciences politiques sur la politique turque. Dans les universités occidentales, l'approche générale de la Turquie s'est récemment concentrée sur le développement de l'autoritarisme dans le pays. C'est un fait qu'en raison des conditions émergentes dans le pays, le président turc Recep Tayyip Erdoğan a dû renoncer à son programme réformiste et a commencé à poursuivre une politique intérieure plus nationaliste et plus autoritaire dans les années 2010 et 2020. Cette tendance a débuté avec les manifestations du parc Gezi en 2013 et est devenue le principal paramètre après les événements de 2015-2016 et le coup d'État manqué de 2016. Il est vrai que le Président Erdoğan et son parti l'AKP auraient pu agir de manière plus démocratique lors des manifestations de 2013 au parc Gezi et auraient pu écouter les souhaits des jeunes venant d'horizons différents. Cependant, je pense qu'il était tout à fait normal qu'un gouvernement élu intervienne militairement en cas de soulèvement armé comme les Événements de Sur de 2015-2016 ou de tentative de renversement du gouvernement comme dans le cas du coup d'État manqué du 15 juillet 2016. En ce sens, le président Erdoğan a été contraint d'agir de manière plus autoritaire en raison de l'évolution de la situation dans le pays et de l'attitude de plus en plus négative des pays occidentaux (principalement les États-Unis) à l'égard d'Ankara.

Bien que je sois d'accord avec les chercheurs occidentaux pour dire qu'il y a eu un sérieux déclin de la qualité de la démocratie turque après 2013 et surtout après 2016, je pense que cela est en quelque sorte lié à l'échec des démocraties dans le monde et à l'effondrement des espoirs de démocratisation au Moyen-Orient pendant le Printemps arabe. En ce sens, la Turquie n'est pas une exception aux tendances mondiales, et la popularité du populisme autoritaire en général (la montée de Donald Trump aux États-Unis, le succès continu de Victor Orban en Hongrie, etc.). De plus, le régime turc ne s'est jamais transformé complètement en un système autoritaire, comme le prouvent les résultats des élections et des référendums. Par exemple, le référendum de 2017 sur la transition vers un système présidentiel n'a été adopté qu'avec 51,4 % de soutien, de manière controversée, ce qui montre la force de l'opposition. De même, lors des élections locales de 2019, le principal parti d'opposition, le CHP, a obtenu d'assez bons résultats, en particulier dans les grandes villes. Même lors des élections présidentielles et parlementaires de l'année dernière, le candidat de l'opposition Kemal Kılıçdaroğlu - un politicien alévi et de gauche originaire de Tunceli/Dersim - a obtenu 48 % des voix, ce qui montre le fort penchant du peuple turc pour la démocratie.

C'est pourquoi la manière d'évaluer les élections locales turques de 2024 devient une question cruciale qui doit être étudiée de manière académique et impartiale. Samuel Huntington, dans son chef-d'œuvre La troisième vague (The Third Wave), utilise le terme "élections étonnantes" pour décrire les élections qui ont abouti à la victoire des forces pro-démocratiques dans les régimes autoritaires. Puisque je classe la Turquie comme un "régime hybride" et un exemple du modèle de "l'autoritarisme compétitif", comme l'affirment Lewitsky et Way, je ne pense pas qu'il s'agisse d'une élection stupéfiante et l'opposition avait la possibilité de battre le gouvernement il y a 10 mois également lors des élections présidentielles et parlementaires, malgré des conditions de concurrence déloyales.

Un autre terme à discuter concernant les élections locales turques de 2024 pourrait être celui d"élections critiques". Il s'agit d'une élection qui entraîne un changement radical sur la scène politique d'un pays et crée les conditions d'un "réalignement". Les élections générales de 2002 en Turquie sont un parfait exemple d'un modèle d'élections critiques. En 2002, tous les partis précédemment représentés à la Grande Assemblée nationale turque (DSP, MHP, FP, ANAP et DYP) sont restés en dessous du seuil électoral de 10 % et deux nouveaux partis (l'AKP et le CHP) sont entrés au parlement. Si l'on compare ces élections locales aux élections générales de 2002, on ne peut évidemment pas parler d'un véritable cas d'élections critiques, car les principaux paramètres de la politique turque (islamistes/nationalistes contre laïcs/gauchistes/libéraux) ainsi que les principaux acteurs (l'AKP et le CHP) sont restés les mêmes. Toutefois, un grand changement est intervenu : pour la première fois depuis 2002, l'AKP est devenu le deuxième parti lors d'une élection (générale, présidentielle ou locale) en perdant de nombreuses voix et en atteignant environ 35 %, tandis que le CHP a enregistré une forte progression, passant de 30 % à 38 %, et est devenu le premier parti. En ce sens, cette élection pourrait changer la vie politique de la Turquie, mais elle ne s'inscrit pas dans le schéma des élections critiques.

Le sécessionnisme kurde dans une nouvelle phase

Un autre aspect important des élections locales de 2024 a été le succès du parti pro-kurde DEM dans le sud-est de l'Anatolie, une région densément peuplée de Kurdes. Bien que l'État turc ait récemment utilisé une politique de pression politique sur les élus du parti pro-kurde (anciennement le HDP) en nommant des administrateurs et en interdisant des politiciens kurdes populaires (le plus célèbre d'entre eux est le leader du HDP emprisonné Selahattin Demirtaş) en réaction aux Événements de Sur 2015-2016, nous avons vu que les Kurdes de la région continuent de voter largement pour le parti pro-kurde. DEM, lors de ces élections locales, a acquis 10 municipalités (3 municipalités métropolitaines) et a creusé l'écart entre son taux de vote et celui de l'AKP dans de nombreuses villes. Nous pouvons donc conclure que la politique de pression n'a pas donné de très bons résultats pour l'État turc, car le parti pro-kurde a protégé sa position supérieure dans la région. Cependant, on pourrait également affirmer que dans des conditions plus démocratiques, le DEM pourrait gagner Bitlis, Şırnak, Bingöl et Kars également. Compte tenu du succès de l'AKP dans les régions à forte population kurde dans les années 2000, je suis plus proche du premier argument et je pense qu'un gouvernement/parti réformiste qui se soucie des droits culturels du peuple kurde pourrait facilement devenir le premier parti en Anatolie du Sud-Est. Il ne faut pas oublier que, lors de ces élections, le gouvernement turc a temporairement envoyé des milliers de soldats et de policiers en service actif dans des villages du sud-est, notamment à Mardin, Diyarbakır, Hakkari et Şırnak, afin de pouvoir concourir dans la région, un fait qui montre la faiblesse de l'État turc à produire un consentement et une légitimité aux yeux des électeurs kurdes.

Les élections nous amènent également à discuter de l'avenir du mouvement politique kurde. Il semble que le mouvement perde la plupart de ses électeurs au profit du principal parti d'opposition, le CHP, dans les grandes métropoles d'Anatolie occidentale (Istanbul, Izmir, Antalya, Mersin, etc.) et présente de plus en plus les caractéristiques d'un parti régional influent dans sa zone locale. C'est peut-être une bonne nouvelle pour le CHP, mais pour la Turquie, du point de vue de l'État, la faiblesse de l'AKP et surtout du CHP dans les villes à population kurde est un problème majeur pour l'avenir du pays en termes de structure d'État unitaire. En ce sens, l'AKP et le CHP devraient commencer à travailler sur une politique kurde complet et cohérent afin d'accroître leur présence dans la région. Dans le cas contraire, la structure d'État unitaire de la Turquie sera menacée à l'avenir et l'État devra à nouveau adhérer à des méthodes antidémocratiques basées sur la force. Une solution idéale à la question kurde pourrait être d'améliorer les conditions de vie dans la région et d'accroître les droits culturels des Kurdes, par exemple en autorisant l'enseignement du kurde dans les écoles pendant un nombre limité d'heures, à l'instar du système français ELCO (un programme d'enseignement des langues et cultures d'origine), et en autorisant l'utilisation de noms kurdes locaux pour les districts officiels. En fait, l'AKP a essayé de faire ces choses dans le passé, mais il s'est heurté à une forte résistance de la part des groupes nationalistes et kémalistes. Mais comme maintenant les kémalistes se sont transformés en sociaux-démocrates et en libéraux essayant d'atteindre tous les groupes de la société turque, l'AKP pourrait facilement réaliser de telles réformes en convainquant uniquement le MHP. Ce faisant, l'AKP pourrait redevenir un parti capable de concurrencer le parti pro-kurde dans la région et de garantir la structure d'État unitaire de la Turquie.

L'islamisme divisé en deux grands partis

Un autre parti victorieux de ces élections est le Nouveau parti du bien-être (le YRP) du Dr. Fatih Erbakan, un nouveau parti islamiste qui suit la tradition de la Perspective/Vision nationale (Milli Görüş) de Necmettin Erbakan, le premier Premier ministre islamiste de Turquie et le père de Fatih Erbakan. Bien que le président Erdoğan ait eu la possibilité d'ajouter le YRP à sa coalition électorale de l'Alliance du peuple (Cumhur İttifakı), le jeune Erbakan a voulu agir de manière indépendante et a demandé de lourdes conditions pour rejoindre l'alliance. Je suppose que le président Erdoğan avait également confiance dans le pouvoir de son parti et qu'il ne voyait aucun inconvénient potentiel à ce que le YRP le rejoigne. Cependant, avec près de 7 % de soutien, le YRP est devenu le troisième plus grand parti politique du pays après ces élections et a prouvé sa puissance et son grand potentiel. En ce sens, l'échec du président Erdoğan à convaincre le YRP a créé un grand rival pour son parti dans le camp islamiste. En ce qui me concerne, le YRP continuera d'agir de manière indépendante puisqu'il pourrait facilement franchir le seuil électoral de 7 % et même prendre la tête du bloc islamiste/de droite au cas où Erdoğan se retirerait de la politique active en raison de la limite de deux mandats présidentiels et de son âge avancé.

Conclusion

Pour conclure, de mon point de vue, les élections locales turques de 2024 ont été un avertissement au gouvernement Erdoğan pour qu'il améliore les conditions économiques et démocratiques du pays dès que possible. La baisse de la participation électorale ainsi que les mauvais résultats de l'AKP montrent que les gens ne sont pas satisfaits du régime actuel. Erdoğan devra donc convaincre son partenaire junior, le MHP, et son leader Devlet Bahçeli d'accroître les libertés du peuple turc et de redresser l'économie pour rester au pouvoir. En fait, l'habile ministre des Finances d'Erdoğan, Mehmet Şimşek, pourrait redresser l'économie en réduisant l'inflation en 2026 et en augmentant le pouvoir d'achat de la population. Cependant, le MHP et son idéologie ultranationaliste laissent peu d'espace à Erdoğan pour faire des ouvertures ou des réformes sur la scène politique, ce qui diminue les chances de l'AKP de rester au pouvoir lors des prochaines élections. En effet, le principal parti d'opposition, le CHP, a une position plus démocratique et pro-européenne et réussit mieux à atteindre les jeunes et les populations urbaines grâce à ses leaders charismatiques tels qu'Özgür Özel, Ekrem İmamoğlu, Mansur Yavaş, Vahap Seçer et Abdurrahman Tutdere. En ce sens, le CHP est désormais en tête et un candidat du CHP (très probablement le maire d'Istanbul Ekrem İmamoğlu) pourrait facilement remporter la prochaine élection présidentielle en 2028, voire plus tôt. Cependant, le CHP doit obtenir de bons résultats dans les municipalités et continuer à faire des efforts pour devenir un parti central et parti attrape-tout (catch-all party) plutôt qu'un petit parti idéologique. 

Dernier mot, sur les suggestions du MHP, si l'AKP et Erdoğan tentent d'augmenter la pression sur les groupes d'opposition, je pense que cela se retournera contre eux, comme dans le cas des élections locales répétées de 2019 à Istanbul. En effet, le peuple turc a toujours été en faveur d'un régime démocratique modéré, éloigné des idéologies extrémistes (islam radical, communisme, pan-turquisme, sécessionnisme kurde, etc.).

Photo de couverture: WION

Dr. Ozan ÖRMECİ

An Analysis of 2024 Turkish Local Elections

 

Introduction

Türkiye’s 2024 local elections created optimism within and outside of the country about the future of Turkish democracy. That is because the main opposition party, the pro-secular Republican People’s Party (CHP) with its new and young leader Özgür Özel showed an exceptionally good and unexpected performance and acquired almost 38 % of the total votes and became the leading party in the country. Moreover, CHP won municipalities of 14 metropolitan cities including the most populated and industrialized centers such as Istanbul, Ankara, Izmir, Bursa, Antalya, etc., and 21 other Anatolian cities; thus, becoming the leading party in terms of the number of city municipalities as well.[1] After 22 years of Islamist-oriented AK Parti (Justice and Development Party) rule, the results of the election proved that Turkish democracy survives despite serious problems and that Turkish people make rational choices at the ballots.

Analyzing 2024 Turkish Local Elections in the Light of Key Political Science Concepts

2024 Turkish local elections are also valuable to political science studies about Turkish Politics. In Western academia, the general approach towards Türkiye recently focused on the developing authoritarianism in the country. It is a fact that, due to conditions emerging in the country, Turkish President Recep Tayyip Erdoğan had to give up his reformist agenda and began to pursue a more nationalist and authoritarian-leaning domestic policy course in the 2010s and 2020s. This trend started with the 2013 Gezi Park protests and became the main parameter after the 2015-2016 Sur events and the failed coup d’état in 2016. It is a fact that President Erdoğan and his AK Parti could have acted more democratically during the 2013 Gezi Park protests and could have listened to the wishes of young people coming from different backgrounds. However, I think it was quite normal for an elected government to intervene militarily if there is an armed uprising like the 2015-2016 Sur Events or an attempt to overthrow the government as in the case of July 15, 2016, failed coup d’état. In that sense, President Erdoğan in a sense was forced to act in a more authoritarian manner due to evolving conditions within the country and the Western countries’ (primarily the United States) increasing negative attitude towards Ankara.

Although I agree with the Western scholars that there has been a serious decline in the quality of Turkish democracy after 2013 and especially after 2016, I do believe that this is somehow related to the failure of democracies in the world and the collapse of the democratization hopes in the Middle East during the Arab Spring. In that sense, Türkiye is not an exception to global trends, and the popularity of authoritarian populism in general (Donald Trump’s rise in the U.S., Victor Orban’s ongoing success in Hungary, etc.) had its effects in Türkiye as well. Moreover, the Turkish regime never transformed completely into an authoritarian system as proven by the results of elections and referendums. For instance, the 2017 referendum for transition into a Presidential system was passed only with 51.4 % support in a controversial manner, showing the strong force of the opposition. Similarly, in the 2019 local elections, the main opposition party CHP did quite well, especially in big cities. Even in last year’s presidential and parliamentary elections, the opposition candidate Kemal Kılıçdaroğlu -an Alevi and leftist politician coming from Tunceli/Dersim- received 48 % of the votes, showing Turkish people’s strong inclination for democracy.

That is why, how to assess the 2024 Turkish local elections becomes a critical matter which should be studied academically in a non-biased way. Samuel Huntington, in his chef-d’oeuvre The Third Wave, uses the term “stunning elections” to describe elections that resulted in the victory of pro-democracy forces in authoritarian regimes. Since I classify Türkiye as a “hybrid regime” and an example of the “competitive authoritarianism” model as claimed by Lewitsky and Way, I do not think this was a stunning election and the opposition had the chance to defeat the government 10 months ago as well in the presidential and parliamentary elections despite unfair competition conditions.

Another term to be discussed concerning the 2024 Turkish local elections could be “critical elections”. It refers to an election that leads to a dramatic change in the political scene of a country and creates the condition of “realignment”. Türkiye’s 2002 general elections are a perfect example of a critical elections model. In 2002, all parties previously represented in the Turkish Grand National Assembly (DSP, MHP, FP, ANAP, and DYP) stayed below the 10 % electoral threshold and two new parties (AK Parti and CHP) entered the parliament. Comparing these local elections to the 2002 general elections, of course, we cannot talk about a real critical elections case as the main parameter of Turkish politics (Islamists/nationalists versus seculars/leftists/liberals) as well as the main actors (AK Parti and CHP) stay the same. However, one big change came as the AK Parti for the first time since 2002 became the second party in an election (either general, Presidential, or local elections) by losing many votes and reaching around 35 %, whereas CHP made an important rise from 30 % to 38 % and became the biggest party. This could be a game-changer election in that sense, however, it does not fit into the pattern of the critical election.

Kurdish Secessionism in a New Stage

Another important aspect of the 2024 local elections was the success of the pro-Kurdish DEM Party in Southeastern Anatolia, a region densely populated by Kurds. Although the Turkish State recently used a political pressure policy over elected officials of the pro-Kurdish party (previously HDP) by appointing trustees and banning popular Kurdish politicians (most famous among them is the imprisoned HDP leader Selahattin Demirtaş) as a reaction to 2015-2016 Sur Events, we have seen that Kurds of the region continue to vote extensively for the pro-Kurdish party. DEM, in these local elections, acquired 10 municipalities (3 metropolitan municipalities) and widened the gap between its voting rate and the voting rate of the AK Parti in many cities. We can thus conclude that the pressure policy did not create very good results for the Turkish State as the pro-Kurdish party protected its superior position in the region. However, one could also claim that under more democratic conditions, DEM could win Bitlis, Şırnak, Bingöl, and Kars as well. Considering the success of the AK Parti in densely Kurdish-populated regions in the 2000s, I am closer to the first argument and I do believe that a reformist government/party who cares about the cultural rights of Kurdish people could easily become the leading party in the Southeastern Anatolia. It should not be forgotten that, during these elections, the Turkish government temporarily routed thousands of soldiers and policemen on active duty to southeastern villages including Mardin, Diyarbakır, Hakkari, and Şırnak to be able to compete in the region, a fact that shows the weakness of the Turkish State to produce consent and legitimacy in the eyes of Kurdish voters.[2]

Elections also lead us to a discussion about the future of the Kurdish political movement. It seems like the movement loses most of its voters to the main opposition party CHP in the big metropolitan cities of Western Anatolia (Istanbul, Izmir, Antalya, Mersin, etc.) and increasingly shows the characteristics of a regional party that is influential in its local zone. This might be good news for CHP, but for Türkiye, looking from the state’s perspective, the weakness of the AK Parti and especially CHP in the Kurdish-populated cities is a major problem for the future of the country in terms of the unitary state structure. In that sense, both AK Parti and CHP should start working on a comprehensive Kurdish policy to increase their presence in the region. Otherwise, Türkiye’s unitary state structure will be at risk in the future and the state will have to adhere to force-based undemocratic methods once again. An ideal solution to the Kurdish Question could be to improve the life conditions in the region as well as to increase the cultural rights of Kurds such as allowing Kurdish education in the schools for limited hours similar to the French ELCO system (a program for teaching languages and cultures of origin) and allowing local Kurdish names to be used for official districts. In fact, AK Parti tried to do these things in the past, but faced harsh resistance from nationalist and Kemalist groups. Now that Kemalists have transformed into social democrats and liberals trying to reach all groups within Turkish society, AK Parti could easily make such reforms by only convincing MHP. By doing this, AK Parti could become a party that could compete with the pro-Kurdish party in the region once again and could guarantee the unitary state structure of Türkiye.

Islamism Divided into Two Main Parties

Another victorious party in these elections was Dr. Fatih Erbakan’s New Welfare (YRP), a new Islamist party following the National Outlook (Milli Görüş) tradition of Necmettin Erbakan, Türkiye’s first Islamist Prime Minister and Fatih Erbakan's father. Although President Erdoğan had the chance to add YRP to his People’s Alliance (Cumhur İttifakı) electoral coalition, young Erbakan wanted to act independently and asked for heavy conditions for joining the alliance. I guess President Erdoğan also trusted in the power of his party and did not see any potential harm coming from YRP. However, with almost 7 % support, YRP became the third biggest political party in the country after these elections and proved its power and great potential. In that sense, President Erdoğan’s tactical failure to convince YRP created now a big rival to his party in the Islamist camp. As far as I am concerned, YRP will continue to act independently since now they could easily pass the 7 % electoral threshold and even could lead the Islamist/right-wing bloc in case Erdoğan retires from active politics due to the two-terms Presidential limit and his advancing age.

Conclusion

To conclude, from my perspective, the 2024 Turkish local elections were a warning to the Erdoğan government to improve the economic and democratic conditions of the country as soon as possible. The decreasing voting turnout as well as the poor performance of the AK Parti shows that people are unsatisfied with the current regime. Erdoğan, thus, will have to convince its junior partner MHP, and its leader Devlet Bahçeli to increase the freedoms of Turkish people and fix the economy to stay in power. In fact, Erdoğan’s skillful Finance Minister Mehmet Şimşek could fix the economy by lowering the inflation in 2026 and increasing people’s purchasing power. However, MHP and its ultranationalist ideology leave little space to Erdoğan for making any opening or reform in the political scene, which decreases AK Parti’s chance of staying in power at the next election. That is because the main opposition party CHP has a more democratic and pro-European stance and it is more successful in reaching young and urban populations due to its very successful and charismatic leaders such as Özgür Özel, Ekrem İmamoğlu, Mansur Yavaş, Vahap Seçer, and Abdurrahman Tutdere. In that sense, now CHP has the lead and a CHP candidate (most probably Istanbul Mayor Ekrem İmamoğlu) could easily win the next presidential election in 2028, or earlier. However, CHP has to perform well in municipalities and continue to make efforts to become a center and catch-all party rather than a small and ideological left-wing cadre party.

Last word, upon suggestions coming from MHP, in case AK Parti and Erdoğan try to increase the pressure on opposition groups, I think this will backfire as in the case of repeated 2019 Istanbul local elections. That is because Turkish people have always been in favor of a moderate democratic regime, that is away from extremist ideologies (radical Islam, communism, pan-Turkism, Kurdish secessionism, etc.).

Cover Photo: SETA

Assoc. Prof. Ozan ÖRMECİ

[1] https://secim.aa.com.tr/.

[2] https://www.gazeteduvar.com.tr/asker-ve-polisler-tasimali-oy-kullandi-dem-partili-vekiller-goruntuledi-haber-1680477.

UPA Poscast: Oğuzhan Göksel ile 2024 Yerel Seçimleri ve İsrail-Filistin Krizi

 

İstanbul Aydın Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler (İngilizce) bölümü öğretim üyesi ve Uluslararası Politika Akademisi (UPA) Kurucu Genel Koordinatörü Doç. Dr. Ozan Örmeci, 22 Nisan 2024 tarihinde Marmara Üniversitesi öğretim üyesi ve UPA yazarı Doç. Dr. Oğuzhan Göksel ile 31 Mart 2024 yerel seçimleri ile İsrail-Filistin krizinin değerlendirildiği bir podcast yayını gerçekleştirdi. Aşağıdaki linkten bu yayını izleyebilirsiniz.

Maldivler’de Çin Yanlısı Muizzu’nun Seçim Zaferi

 

Giriş

Hint Okyanusu’nda yer alan yüzlerce adadan oluşan küçük bir devlet olan Maldivler Cumhuriyeti, Solomon Adaları[1] ve diğer birçok Asya-Pasifik ve Okyanusya devletine benzer şekilde, son yıllarda Amerika Birleşik Devletleri (kısaca ABD) ile Çin Halk Cumhuriyeti (kısaca Çin) arasında gelişen büyük güç rekabeti nedeniyle[2] giderek önem kazanmış ve bu ülkelerin ekonomik ve siyasal tercihleri ile ülke topraklarında bu iki büyük ülkeden birine askeri tesis ve imkânlar sağlayabilme ihtimali nedeniyle siyaseten önemli hale gelmiştir. Tarihsel olarak Hindistan etkisinin yoğun olduğu Maldivler, bu bağlamda ABD-Çin rekabeti yanında, Çin-Hindistan rekabeti bağlamında da önemli bir devlettir.

Bu yazıda, sonuçları uluslararası basında “Çin yanlılarının zaferi” olarak lanse edilen[3] 2024 Maldivler parlamento seçimleri analiz edilecektir. Bunun için, önce Maldivler hakkında genel bilgiler özetlenecek, daha sonra Maldivler siyasi tarihi açıklanacak ve son olarak da 2024 parlamento seçimleri değerlendirilecektir.

Maldivler Hakkında Bilgiler

Hindistan’ın güneyinde ve Sri Lanka’nın yaklaşık 750 kilometre (435 mil) güneybatısında yer alan Maldivler Cumhuriyeti veya diğer ismiyle Divehi Cumhuriyeti, 1965 yılında bağımsızlığını kazanmış görece genç ve yeni bir devlettir. Güney Asya’da, Hindistan’ın güneyinde, Hint Okyanusu’nda yer alan bir adalar topluluğu olan Maldivler’in hiçbir ülke ile sınırı bulunmamaktadır.[4] Ülkenin denize kıyısı ise 644 kilometredir.[5] Maldivler’in başkenti Male şehri olup, şehrin nüfusu 100.000’in biraz üzerindedir.[6]

Maldivler haritası

Toplam nüfusu 520.000 civarında olan Maldivler[7], halkının neredeyse tamamı (yüzde 97-99) Şâfiî mezhebine mensup Sünni Müslümanlardan oluşan bir İslam ülkesidir.[8] İrili ufaklı 1.200 civarında adadan oluşan -ki bunların 198’inde insan yaşamamaktadır[9]- Maldivler’in yüzölçümü ise 298 kilometrekaredir.[10] Ülkenin nüfusuna etnik açıdan bakıldığında ise; nüfusun büyük çoğunluğunu oluşturan ve ataları Seylan adasından geldiği için Sinhali diye bilinen topluluk dışında -ki Divehiler olarak da belirtilmektedir-, ülke nüfusu Tamiller ve az sayıda Araplardan oluşur.[11]

Maldivler bayrağı

Başkanlık tipi Cumhuriyet rejimiyle yönetilen Maldivler, resmi dinini İslamiyet olarak belirlemiş ve laik olmayan bir devlettir. Bu anlamda, ülkede İslam hukuku ve İngiliz hukukunun karışımından oluşan karma bir hukuk sistemi uygulanmakta olup, gündelik hayat ve ticareti düzenleyen bazı konularda dini (İslami) kurallar ve yasalar uygulanmaktadır.[12] Ülkede resmi dil olan Divehi dışında Arapça, Hintçe, İngilizce gibi diller konuşulmakta olup, ülkenin iklimi ise ekvatoral tipolojiye uygun ve oldukça sıcaktır.[13] Öyle ki, ülkede yaz-kış genelde ortalama sıcaklık 30 derece düzeyindedir.[14]

Maldivler’in en önemli ticaret ortakları[15]

Ekonomik büyüklüğü düşük nüfusuna uygun olarak 6,189 milyar Amerikan doları düzeyinde olan[16] Maldivler’in kişi başına düşen yıllık ekonomik büyüklüğü ise 11.800 dolar civarındadır ki[17], bu da Maldivler’i bir orta gelir ülkesi yapmaktadır. Maldivler’in başlıca ticaret ortakları Tayland, Sri Lanka, Singapur, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Hindistan olup, ülkenin temel ihracat kalemi balık ve balık ürünleri, temel ithalat gereksinimleri ise yakıt, yağlar, makine ve elektronik ürünlerdir.[18] Maldivler’in ihracatta en önemli ortakları Tayland, Birleşik Krallık ve Almanya iken, ithalatta ise Hindistan, BAE, Çin ve Singapur’dur.[19]

Maldivler, uluslararası platformda ise Birleşmiş Milletler (UN) dışında Güney Asya Bölgesel İşbirliği Örgütü (SAARC), G-77, Uluslararası Para Fonu (IMF), Uluslararası Polis Teşkilatı (INTERPOL), Bağlantısızlar Hareketi (NAM), İslam İşbirliği Teşkilatı, Commonwealth (İngiliz Milletler Topluluğu) ve Küçük Ada Devletleri İttifakı (AOSIS) da dahil olmak üzere tam 63 uluslararası teşkilata üye olan saygın bir devlettir.[20]

Maldivler Siyasi Tarihi

TDV İslam Ansiklopedisi’ne göre; isminin muhtemelen Sanskritçe’den geldiği kabul edilen Maldivler, Divehiler olarak bilinen yerli halkın dilinde “Divehi Râjje” diye adlandırılır.[21] Tarihsel olarak daha çok Hindistan etkisinde kalan ve uzun asırlar boyunca Hinduizm ve Budizm’den etkilenen Maldivler, 6. yüzyıldan itibaren ise bölgeye giren Müslüman denizciler ve tüccarlar etkisiyle İslamiyet’ten etkilenmeye başlamış ve 7. yüzyıldan itibaren tamamen bir Müslüman diyarı haline gelmiştir.[22] Özellikle 14. yüzyılda burayı ziyaret eden İbn Battûta’nın tarihsel süreçte Maldivler’deki İslam etkisini incelediği bir eseri de mevcuttur.

Maldivler, 1558-1573 yılları arasında Portekiz işgali altında kalmış, 17. yüzyılda da başta Portekiz olmak üzere çeşitli korsan saldırılarına muhatap olmuş, ancak bu girişimler sonucunda Avrupalı kolonyal güçler ülkeyi kontrol altına almayı başaramamıştır. 18. yüzyılda Hollanda’nın bölge üzerinde hâkimiyet kurma çabaları tam bir sömürge yönetimine dönüşememişse de, Flemenkler, burada hegemonik bir ilişki kurmayı başarmıştır. Ancak İngilizler, 1796’da Hollanda güçlerine üstünlük kurarak Maldivler’i bir “koruma bölgesi” hâline getirmiştir.[23] Bu durum yaklaşık bir asır sonra, 1887’de imzalanan bir anlaşma ile resmiyete de dökülmüştür.[24] Himaye yönetimi devam ederken, 1932’de anayasa kabul edilerek yönetim anayasal monarşiye (Sultanlık) dönüştürülmüş, ancak Cumhuriyetin ilan edildiği 1953 yılına kadar Sultanlık rejimi devam etmiştir.[25]

Muhammed Emin Didi

1953 yılına gelindiğinde ise, Muhammed Emin Didi tarafından Cumhuriyet ilan edilmiştir. Didi, halen bile Maldivler’in ilk Cumhurbaşkanı kabul edilmektedir.[26] Yalnızca birkaç ay iktidarda kalabilen Didi’nin devrilmesinin ardından Maldivler’de 12-13 yıl süreyle yeniden monarşiye (Sultanlık) dönülmüş, 26 Temmuz 1965 tarihinde imzalanan anlaşmayla ise Maldivler nihayet İngiltere’den tam bağımsızlığını ilan etmiştir. 1965’ten sonra, Maldivler, 1968 yılında Sultanlık rejiminden ayrılarak bir Cumhuriyet rejimine dönüştürülmüştür.[27] İngilizler, 1976 yılında Maldivler’deki askeri üslerini terk etmiş ve bu şekilde Maldivler’in tam bağımsızlığı kazanılmıştır.

İbrahim Nasır

Bağımsızlık sonrası ülkenin ilk Cumhurbaşkanı 1968-1978 döneminde görev yapan İbrahim Nasır olurken, 1978-2008 döneminde çok uzun süre Maldivler’in başında Mamun Abdül Gayyum kalmıştır.[28] 2008-2012 döneminde Cumhurbaşkanı olan Muhammed Naşid, 2012-2013 döneminde işbaşında kalan Dr. Muhammed Vahid Hasan, 2013-2018 döneminde Cumhurbaşkanı olan Abdulla Yameen ve 2018-2023 döneminde iktidar olan İbrahim Muhammed Salih’in ardından ise, şimdilik Cumhurbaşkanı Muhammed Muizzu seçilmiştir.[29]

Mamun Abdül Gayyum

2008 yılında ilan edilen yeni Maldivler anayasasına göre, Başkanlık sisteminin uygulandığı ülkede, yürütme erki, doğrudan halk oyuyla ve en az yüzde 50+1 destekle seçilen Cumhurbaşkanı ve onunla birlikte seçilen Başkan Yardımcısı’na aittir.[30] Maldivler’de bir Cumhurbaşkanı en fazla 5 yıl ve iki dönem seçilebilir. Bu anlamda, bir Cumhurbaşkanı’nın görev süresi 10 yılla sınırlıdır. Ülkede yasamadan sorumlu kurum ise tek kamaralı Halk Meclisi’dir (People’s Majlis). 21 idari bölgeden oluşan Maldivler, 2008 anayasası gereği bir İslam ülkesidir. Maldivler’de demokrasinin tam anlamıyla işlemeye başlaması ise 2008 anayasaı sonrasında olmuştur.

Ülkede 2023 yılında yapılan son Başkanlık seçimlerini, Hindistan’a yakın önceki Cumhurbaşkanı İbrahim Muhammed Salih ile yarışan ve ikinci turda yüzde 54,04 oy alarak kazanan muhalefet adayı ve Male Belediye Başkanı Muhammed Muizzu kazanmıştır.[31] Seçim sonrasında Cumhurbaşkanı Yardımcısı Hussain Mohamed Latheef olurken, Cumhurbaşkanı Muizzu, yeni kabinede 22 Bakan ve toplam 72 Bakan Yardımcısı atamıştır.[32] İngiltere eğitimli ve Yapı Mühendisliği alanında doktora derecesi sahibi bir siyasetçi olan Muizzu, ülkeyi Hindistan etkisinden çıkarıp Çin etkisine sokmakla eleştirilmekte[33] ve bu nedenle bu ülkedeki gelişmeler bu iki ülke ve Çin’in rakibi ABD tarafından dikkatle takip edilmektedir. Her ne kadar Muizzu’nun Çin yanlısı ve Hindistan karşıtı tavrı önceki Cumhurbaşkanlarına kıyasla daha belirgin olsa da -ki bu sürece “Önce Hindistan” (India First) politikasının sonlandırılması denmektedir[34]-, aslında Maldivler’in Çin’in Kuşak Yol Projesi’ne katılması 2013 yılındadır.[35] Dahası, son yıllarda Hindistan ile Maldivler arasında özellikle turizm sektöründe çeşitli sorunlar yaşanmaktadır. Öyle ki, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Maldivler’e çok sayıda turist gönderen ülkesi Hindistan’da kendi toprakları olan Lakşadvip Adaları’nda tatili teşvik etmekte[36], bu da bir turizm ülkesi olan Maldivler’de tepki çekmektedir. Ayrıca, Muizzu, ülkesinde bulunan Hindistan askeri güçlerinin de (85 kadar) topraklarından çıkmasını talep etmektedir.[37] Bununla da yetinmeyen Muizzu, önceden ABD ve Hindistan güçlerince eğitilen Maldivler Ordusu’nun Çin Halk Kurtuluş Ordusu tarafından eğitilmesi için 2024 yılı Mart ayında bir anlaşmaya imza atmıştır.[38]

2024 Maldivler Parlamento Seçimleri

6 farklı siyasi parti ve bağımsız adaylardan oluşan toplam 368 adayın Halk Meclisi’nin 93 milletvekilliğini elde etmek için yarıştıkları parlamento seçimlerinde oy kullanabilecek seçmen sayısı ise 284.000 olarak açıklanmıştır.[39] Seçimler, demokratik bir ortamda ve olaysız gerçekleştirilmiştir. Seçimlere katılım oranı ise resmi makamlarca yüzde 73 olarak açıklanmıştır.[40]

Cumhurbaşkanı Muizzu ve eşi[41]

Seçimlerin ardından, henüz kesinleşmeyen sonuçlara göre, 2024 Maldivler parlamento seçimleri, İslami çizgide siyaset yapan Cumhurbaşkanı Muizzu’nun partisi Halkın Ulusal Kongresi’nin (PNC) açık zaferiyle sonuçlanmıştır. PNC, 93 meclis koltuğundan 66’sını kazanmayı garanti ederken, bu sayının kesin sonuçların açıklanmasının ardından daha da artması ve 70’i bulması beklenmektedir.[42] Kesin sonuçları beklemeden zaferini ilan eden Cumhurbaşkanı Muizzu, bu şekilde Hindistan yanlısı merkez sağ Maldivler Demokratik Partisi-MDP’ye 2019 parlamento seçimlerinde kazandığı büyük zafer sonrasında, 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından bir önemli yenilgi daha yaşatmıştır.[43] Nitekim Abdulla Shahid liderliğindeki MDP, bu seçimlerde ancak 15 kadar vekil çıkarabilmiş ve büyük hezimete uğramıştır.[44] Oysa 2019 yılı parlamento seçimlerinde MDP’nin vekil sayısı 65’ti.

Seçim sonuçlarını değerlendiren Batı Avustralya Üniversitesi öğretim üyesi Azim Zahir ise, Cumhurbaşkanı Muizzu’nun artık Cumhurbaşkanlığı (yürütme) dışında parlamento yani yasamaya da hâkim olduğunu ve istediği herşeyi yapmaya muktedir hale geldiğini belirtmiştir.[45]

Sonuç

Sonuç olarak, 2024 Maldivler parlamento seçimleri, ABD-Çin ve Çin-Hindistan rekabeti bağlamında manidar bir siyasal süreç olup, bu süreçten Çin yanlısı Cumhurbaşkanı Muhammed Muizzu üstünlükle ayrılmış ve ülkedeki siyasi hâkimiyetini perçinlemiştir.

Kapak fotoğrafı: Maldivler Cumhurbaşkanı Muhammed Muizzu[46]

Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

 

DİPNOTLAR

[1] Bakınız; Ozan Örmeci (2024), “2024 Solomon Adaları Genel Seçimleri”, Uluslararası Politika Akademisi, 17.04.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://politikaakademisi.org/2024/04/17/2024-solomon-adalari-genel-secimleri/. Henüz seçimlerin sonuçları net olarak belli olmamıştır ama Çin yanlısı Başbakan Manasseh Sogavare, milletvekili olarak seçilmeyi garantilemiştir. Bakınız; The Guardian (2024), “Solomon Islands election: PM Sogavare retains seat as count continues”, 20.04.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.theguardian.com/world/2024/apr/20/solomon-islands-election-pm-sogavare-retains-seat-as-count-continues.

[2] Bu konuda tüm literatürü özetleyen önemli bir çalışma için, bakınız; Ozan Örmeci & Sina Kısacık & Gamze Helvacıköylü (2023), “21. Yüzyıla Damgasını Vuracak Büyük Güç Rekabeti: ABD-Çin İlişkileri”, içinde Küresel Aktörler ve Büyük Güç Rekabeti (editörler: Hasret Çomak & Burak Şakir Şeker & Huriye Yıldırım Çınar), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, ss. 425-471, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.academia.edu/107241584/_%C3%96rmeci_Ozan_and_K%C4%B1sac%C4%B1k_Sina_and_Helvac%C4%B1k%C3%B6yl%C3%BC_Gamze_2023_21_Y%C3%BCzy%C4%B1la_Damgas%C4%B1n%C4%B1_Vuracak_B%C3%BCy%C3%BCk_G%C3%BC%C3%A7_Rekabeti_ABD_%C3%87in_%C4%B0li%C5%9Fkileri_i%C3%A7inde_K%C3%BCresel_Akt%C3%B6rler_ve_B%C3%BCy%C3%BCk_G%C3%BC%C3%A7_Rekabeti_edit%C3%B6rler_Hasret_%C3%87omak_and_Burak_%C5%9Eakir_%C5%9Eeker_and_Huriye_Y%C4%B1ld%C4%B1r%C4%B1m_%C3%87%C4%B1nar_Ankara_Nobel_Akademik_Yay%C4%B1nc%C4%B1l%C4%B1k_ss_425_471.

[3] Anbarasan Ethirajan (2024), “Maldives: Pro-China party led by Muizzu wins by landslide”, BBC News, 22.04.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-asia-68852720.

[4] İnsamer, “Maldivler”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.insamer.com/tr/ulke-profili-maldivler/.

[5] World Factbook, “Maldives”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/maldives/#people-and-society.

[6] Worldometer, “Maldives Population”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.worldometers.info/world-population/maldives-population/.

[7] World Factbook, “Maldives”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/maldives/#people-and-society.

[8] TDV İslam Ansiklopedisi, “Maldivler”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/maldivler.

[9] U.S. Department of State (1996), “Background Notes: Maldives, June 1996”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://1997-2001.state.gov/background_notes/maldives_0696_bgn.html#:~:text=Although%20governed%20as%20an%20independent,which%20the%20sultanate%20was%20reimposed.

[10] TDV İslam Ansiklopedisi, “Maldivler”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/maldivler.

[11] TDV İslam Ansiklopedisi, “Maldivler”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/maldivler.

[12] İnsamer, “Maldivler”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.insamer.com/tr/ulke-profili-maldivler/.

[13] World Factbook, “Maldives”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/maldives/#people-and-society.

[14] TDV İslam Ansiklopedisi, “Maldivler”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/maldivler.

[15] Britannica, “Maldives”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.britannica.com/place/Maldives.

[16] Worldometer, “Maldives GDP”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.worldometers.info/gdp/maldives-gdp/.

[17] The World Bank, “GDP per capita (current US$) – Maldives”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?locations=MV.

[18] Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Maldivler’in Ekonomisi”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.mfa.gov.tr/maldivler-ekonomisi.tr.mfa.

[19] Britannica, “Maldives”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.britannica.com/place/Maldives.

[20] Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Ülke Künyesi: Maldivler Cumhuriyeti”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.mfa.gov.tr/maldivler-kunyesi.tr.mfa.

[21] TDV İslam Ansiklopedisi, “Maldivler”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/maldivler.

[22] TDV İslam Ansiklopedisi, “Maldivler”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/maldivler.

[23] İnsamer, “Maldivler”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.insamer.com/tr/ulke-profili-maldivler/.

[24] Britannica, “Maldives”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.britannica.com/place/Maldives.

[25] TDV İslam Ansiklopedisi, “Maldivler”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/maldivler.

[26] The President’s Office – Republic of Maldives, “Former Presidents”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://presidency.gov.mv/PO/FormerPresidents/10.

[27] Britannica, “Maldives”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.britannica.com/place/Maldives.

[28] The President’s Office – Republic of Maldives, “Former Presidents”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://presidency.gov.mv/PO/FormerPresidents/10.

[29] The President’s Office – Republic of Maldives, “Former Presidents”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://presidency.gov.mv/PO/FormerPresidents/10.

[30] Britannica, “Maldives”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.britannica.com/place/Maldives.

[31] Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Maldivler’in Siyasi Görünümü”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.mfa.gov.tr/maldivler-siyasi-gorunumu.tr.mfa.

[32] Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Maldivler’in Siyasi Görünümü”, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.mfa.gov.tr/maldivler-siyasi-gorunumu.tr.mfa.

[33] The Guardian (2023), “Pro-China candidate Mohamed Muizzu wins Maldives presidency, upending relationship with India”, 30.09.2023, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://web.archive.org/web/20231012114035/https://www.theguardian.com/world/2023/oct/01/pro-china-candidate-mohamed-muizzu-wins-maldives-presidency-upending-relationship-with-india.

[34] Anbarasan Ethirajan (2024), “Maldives: Pro-China party led by Muizzu wins by landslide”, BBC News, 22.04.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-asia-68852720.

[35] AlJazeera (2024), “Maldives votes in parliamentary elections amid India-China rivalry”, 21.04.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2024/4/21/maldives-votes-in-parliamentary-elections-amid-india-china-rivalry.

[36] AlJazeera (2024), “Maldives votes in parliamentary elections amid India-China rivalry”, 21.04.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2024/4/21/maldives-votes-in-parliamentary-elections-amid-india-china-rivalry.

[37] Anbarasan Ethirajan (2023), “Mohamed Muizzu: The Maldives' new president wants India out”, BBC News, 22.10.2023, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://web.archive.org/web/20231031142117/https://www.bbc.com/news/world-asia-67166425.

[38] Anbarasan Ethirajan (2024), “Maldives: Pro-China party led by Muizzu wins by landslide”, BBC News, 22.04.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-asia-68852720.

[39] AlJazeera (2024), “Maldives votes in parliamentary elections amid India-China rivalry”, 21.04.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2024/4/21/maldives-votes-in-parliamentary-elections-amid-india-china-rivalry.

[40] Anbarasan Ethirajan (2024), “Maldives: Pro-China party led by Muizzu wins by landslide”, BBC News, 22.04.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-asia-68852720.

[41] Anbarasan Ethirajan (2024), “Maldives: Pro-China party led by Muizzu wins by landslide”, BBC News, 22.04.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-asia-68852720.

[42] TRT Haber (2024), “Maldivler'de parlamento seçimlerinin galibi Devlet Başkanı Muizzu'nun partisi oldu”, 21.04.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.trthaber.com/haber/dunya/maldivlerde-parlamento-secimlerinin-galibi-devlet-baskani-muizzunun-partisi-oldu-852356.html.

[43] TRT Haber (2024), “Maldivler'de parlamento seçimlerinin galibi Devlet Başkanı Muizzu'nun partisi oldu”, 21.04.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.trthaber.com/haber/dunya/maldivlerde-parlamento-secimlerinin-galibi-devlet-baskani-muizzunun-partisi-oldu-852356.html.

[44] Anbarasan Ethirajan (2024), “Maldives: Pro-China party led by Muizzu wins by landslide”, BBC News, 22.04.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-asia-68852720.

[45] Anbarasan Ethirajan (2024), “Maldives: Pro-China party led by Muizzu wins by landslide”, BBC News, 22.04.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-asia-68852720.

[46] Euronews (2024), “Maldivler'den Hindistan'a: 'Askerlerini 15 Mart'a kadar geri çek'”, 14.01.2024, Erişim Tarihi: 22.04.2024, Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/2024/01/14/maldivlerden-hindistana-askerlerini-15-marta-kadar-geri-cek.